Mam lub chcę nabyć udziały w Spółce z o.o. i…. co to tak naprawdę znaczy, co powinienem wiedzieć?

Po pierwsze, należy zaznaczyć, że udziały w Spółce reprezentują pewne wartości można tu mówić o dwóch kluczowych dla nas czyli wartości nominalnej to jest tej wynikającej z umowy Spółki – np. X ma 10 udziałów o wartości nominalnej 1.000,00 zł w Spółce Y, co oznacza, że ma on udziały o wartości równej 10.000,00 zł w kapitale zakładowym Spółki Y. 

Wartość nominalna jest ustalona przez Wspólników w umowie Spółki i określa nam tylko stosunek udziału do kapitału zakładowego Spółki. Iloczyn wartości nominalnej udziału i ilości udziałów określa nam kapitał zakładowy Spółki.

Te 10 udziałów jednak może przedstawiać zupełnie inną wartość bilansową niżeli 10.000,00, przykładowo jeśli Spółka jest w dobrej kondycji ma duże aktywa to każdy z tych 10 udziałów według wartości bilansowej może nie być wart 1.000,00 zł, a np. 22.000,00 zł, co za tym idzie udziały X według wartości bilansowej nie będą warte 10.000,00 zł, a 220.000,00 zł.  

Informacja jest kluczowa ponieważ w przypadku sprzedaży tych 10 udziałów X najprawdopodobniej nie ustali ich ceny na 10.000,00 zł, a na 220.000,00 zł, a osoba kupująca, choć zapłaci 220.000,00 zł to nie nabędzie 220.000,00 zł w kapitale zakładowym Spółki, a 10.000,00 zł w kapitale zakładowym Spółki, które jednak realnie będą warte 220.000,00 zł.

Warto tu przypomnieć, że minimalna wartość udziału w Spółce z o.o. wynosi 50,00 zł, a minimalny kapitał zakładowy Spółki z o.o. to 5.000,00 zł.

Po drugie posiadanie udziałów w Spółce z o.o. czyli w części jej  kapitału zakładowego daje wspólnikowi różnorakie uprawnienia, określane jako prawa udziałowe Część z nich to prawa majątkowe – określane mianem praw obligacyjnych, cześć zaś to prawa organizacyjne określane jako korporacyjne.

Przykładami praw obligacyjnych będą np.:

- prawo do udziału w zysku,

- prawo pierwszeństwa objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym

- prawo do rozporządzania udziałem (zbycia odpłatnego czy też darowizny)

- prawo do wynagrodzenia za umorzony udział

- prawo do wypłaty równowartości udziału wspólnika nieuczestniczącego w przekształceniu.

Prawo udziałowe ma również charakter dziedziczny, w razie śmierci wspólnika wchodzi w skład spadku po nim (jeśli mamy małoletnie dzieci, a nie mamy testamentu to może to w efekcie spowodować duże problemy w dalszym funkcjonowaniu Spółki, w takim wypadku proszę o kontakt mailowy: w.wilamowski@spolkomaniak.pl w celu rozwiązania problemu).

Przykładami praw korporacyjnych będą:

- prawo do udziału w Zgromadzeniu Wspólników

- prawo głosu

- indywidualne prawo kontroli

- prawo przeglądania księgi udziałów

- prawa mniejszości (które mają za zadanie pomóc wspólnikom mniejszościowym w możliwości wpływania na funkcjonowanie Spółki)

Po trzecie prawo udziałowe wygasa tylko w przypadkach przewidzianych w k.s.h. i co do zasady istnieje tak długo jak istnieje Spółka z o.o., jedyną możliwością wygaśnięcia prawa udziałowego w trakcie istnienia spółki jest doprowadzenie do umorzenia udziału. Nie możemy się zrzec prawa udziałowego możemy umorzyć lub zbyć udział.

Po czwarte prawa udziałowe są jawne. Wszelkie informacje o liście wspólników Spółki wraz z liczbą i wartością nominalną przysługujących im udziałów znajdują się w aktach rejestrowych Spółki. Znajdziemy tam także informacje o obciążeniach udziałów takich jak np. zastaw. Spółka z o.o. zobowiązana jest do prowadzenia tzw. Księgi udziałowej, w której znajduje się informacja, kto jest aktualnie Wspólnikiem danej Spółki.

Ponadto jeśli wspólnik posiada co najmniej 10% udziałów w Spółce to będzie ujawniony w  rejestrze przedsiębiorców (w KRS https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiotu)

Po piąte posiadanie udziału jest ściśle związane z członkostwem w Spółce. Tylko taki podmiot któremu przysługuje co najmniej jeden udział jest Wspólnikiem Spółki z o.o.

Przy czym należy pamiętać, że nabycie udziału nie ma wpływu na umowę Spółki, która nie ulega na skutek nabycia uzupełnieniu, ani zmianie.

Po szóste należy pamiętać, że członkostwo w Spółce tracimy w przypadku zbycia wszystkich udziałów. Jeśli sprzedamy część swoich udziałów osobie trzeciej nie będącej dotychczas wspólnikiem to uzyska ona prawo członkostwa w Spółce, a my dalej również zachowany swoje prawo członkostwa w Spółce.

Ponadto należy pamiętać, że w spółce z o.o. prawo głosu jest ściśle związane z osobą wspólnika i siła jego głosu zależy od ilości posiadanych udziałów, nie może on jednak głosować w sposób niejednolity ze swoich udziałów (nie może np. z 10 udziałów głosować za przyjęciem uchwały, a z 8 przeciw przyjęciu uchwały).

Podsumowując jeśli mamy udziały w Spółce z o.o. to przysługuje nam w niej szereg praw zarówno o charakterze majątkowym jak i organizacyjnym, możemy wykonywać prawo głosu i uczestniczyć w zgromadzeniach jak i pobierać dywidendę. W przypadku sprzedaży najistotniejsza powinna być dla nas wartość bilansowa udziałów, ponieważ to z niej wynika jaką realnie wartość przedstawiają posiadane przez nas udziały w Spółce, a co za tym idzie jaka będzie cena sprzedaży udziałów. Ponadto posiadanie udziałów w Spółce jest w Polsce jawne i jeśli ich ilość przekracza 10% kapitału zakładowego to nikt nie będzie miał problemu żeby odnaleźć nas w rejestrze przedsiębiorców KRS, jeśli zaś ilość udziałów jest mniejsza to i tak nie jesteśmy w Spółce, anonimowi, ponieważ figurujemy w jej aktach rejestrowych i choć dostęp do nich nie jest w chwili obecnej możliwy online to nie jest też informacją tajną.

Wspólnikiem Spółki  z o.o. może być każdy podmiot wyposażony w zdolność prawną np. inna spółka kapitałowa, spółka osobowa czy osoba fizyczna.

W przypadku osób o ograniczonej zdolności do czynności prawnych zawarcie umowy Spółki z o.o., a tym samym nabycie udziałów wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, jeśli czynność zostanie dokonana bez takiej zgody to konieczne jest, aby przedstawiciel ustawowy ją potwierdził. Z kolei w przypadku zakładania jednoosobowej Spółki z o.o. zgoda musi być wyrażona przez podpisaniem aktu założycielskiego takiej Spółki inaczej jest on nieważny.

W przypadku osób nieposiadających zdolności do czynności prawnych uzyskanie członkostwa w Spółce wymaga złożenia stosownego oświadczenia woli przez przedstawiciela ustawowego.

Ponadto trzeba pamiętać, że:

•     zezwolenie na nabycie udziałów przez osobę z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych jak też na dokonanie czynności nabycia udziałów w imieniu osoby niemającej zdolności do czynności prawnych wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego. Nie dotyczy to nabycia w drodze dziedziczenia lub darowizny.
•        Wspólnikiem Spółki z o.o. nie może zostać Spółka cywilna mogą zaś nimi zostać wspólnicy Spółki cywilnej.