Reprezentacja Spółki komandytowo-akcyjnej

         Pierwszym dokumentem, po który powinniśmy sięgnąć by ustalić kto reprezentuje Spółkę komandytowo-akcyjną jest aktualny teks jednolity Statutu tejże Spółki (albo co prostsze z informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu Z REJESTRU PRZEDSIĘBIORCÓW pobranej na podstawie art. 4 ust. 4aa ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym), tam będziemy mieli podane informacje, po pierwsze kto jest komplementariuszem (czyli wspólnikiem uprawnionym do reprezentacji), a po drugie jaki jest sposób reprezentacji danej Spółki – czy reprezentacja jest samodzielna czy łączna itp. Zgodnie z art. 137§1 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.) Spółkę komandytowo akcyjną (dalej SKA) reprezentują komplementariusze,  których z mocy statutu albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa do reprezentowania Spółki.

          Jeżeli w umowie Spółki nie zostało wskazane inaczej, to każdy komplementariusz ma prawo samodzielnie zawierać umowy w imieniu Spółki np. sprzedać należącą do niej nieruchomość. W umowie można te możliwości ograniczyć dwojako:

• albo wprowadzić inny sposób reprezentacji zależny od kwoty wynikającej z czynności prawnej – np. wprowadzamy ograniczenie, w którym do zawarcia czynności o wartości powyżej 100.000 euro uprawnionych będzie tylko dwóch komplementariuszy działających łącznie, co istotne takie ograniczenie niestety nie wpłynie na ważność czynności prawnej wykonanej przez komplementariusza działającego samodzielnie (z przekroczoną wartością  100.000 euro) rodzi ono jednak odpowiedzialność takiego wspólnika przed Spółką, co więcej jeśli druga strona wiedziała, że komplementariusz uprawnienia swoje przekracza i działała z nim w zmowie na niekorzyść Spółki to czynność taka będzie nieważna. Uważam, że przepisy w tej materii są zbyt liberalne, jednak jeśli zapisujemy w umowie Spółki, że od jakiejś kwoty ma ją reprezentować więcej osób to nie robimy tego bez celu, w chwili obecnej sprawdzenie na stronie https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiotu jaką interesująca nas Spółka ma reprezentację jest czynnością szybką i prostą, dlatego uważam, że takie działanie z przekroczeniem uprawnień przez jednego ze wspólników powinno skutkować bezwzględną nieważnością czynności. Obecna sytuacja bazuje na art. 29§3 k.s.h. - Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
• albo zgodnie z art. 30§1 k.s.h. - Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem (przepis ten jest wprawdzie w części kodeksu poświęconej spółce jawnej, należy go jednak stosować do SKA). Jeśli sformułujemy naszą umowę zgodnie z treścią tego przepisu tzn. wprowadzimy tylko reprezentację łączną (2 wspólników lub wspólnik + prokurent) to umowa zawarta z naruszeniem tak ukształtowanej reprezentacji będzie tzw. Czynnością prawną kulejącą, zaś jednostronne oświadczenia woli będą nieważne.

Czynność prawna kulejąca (negotium claudicans) – to czynność prawna dokonana przez osobę nieupoważnioną, która wymaga zgody osoby trzeciej do uzyskania ważności.

Druga opcja moim zdaniem jest dużo lepszym rozwiązaniem dla Wspólników z uwagi na fakt, że czynność dokonana przez osobę nieupoważnioną albo nie będzie wywoływać skutków prawnych albo jej skuteczność będzie uzależniona od decyzji wspólników uprawnionych do reprezentacji.

Co w przypadku pozbawienia wspólnika prawa do reprezentacji?

Po pierwsze wspólnika prawa do reprezentacji można pozbawić dwojako:

•             Na mocy prawomocnego wyroku sądu
•      Odpowiednie postanowienie w statucie SKA (albo w zmianie tego statutu), na które komplementariusz, którego postanowiono pozbawić reprezentacji wyrazi zgodę

Po drugie skutkuje, albo od uprawomocnienia się wyroku, albo od podpisania Statutu (zmiany statutu) i powinno być ujawnione w KRSie.

Od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowo Gospodarczym wpisu o wykreśleniu prawa reprezentacji  nikt nie może zasłaniać się nieznajomością tej informacji, z zastrzeżeniem, że przed upływem 16 dnia od ogłoszenia osoba trzecia może starać się udowodnić, że nie wiedziała o wpisie[1].

Skuteczność umowy zawartej przez takiego komplementariusza, zależy od potwierdzenia jej przez wspólników uprawnionych do reprezentacji – znowu mamy do czynienia z umową  o bezskuteczności zawieszonej. Co istotne jeśli wspólnicy uprawnieni do reprezentacji zdecydują się na jej potwierdzenie to skutki prawne wywołuje ex tunc.

Ex tunc - oznacza, że czynność prawna wywołuje skutki z mocą wsteczną.

Akcjonariusze, mogą reprezentować Spółkę jedynie jako pełnomocnicy lub prokurenci.

Należy przy tym pamiętać, że:

•         Pełnomocnictwo do czynności wymagających formy aktu notarialnego powinno być    udzielone w formie aktu notarialnego,
•         Prokura wymaga zgody wszystkich komplementariuszy, mających prawo  reprezentowania Spółki (wyrażonej w formie uchwały) odwołać zaś może ją każdy z  nich samodzielnie.
•        Prokurent może działać od dnia udzielenia prokury, wpis do KRS nie jest  konstytutywny, choć należy pamiętać, że jest obowiązkowy,
•        Do niektórych czynności wymienionych w art. 109³ kodeksu cywilnego sama prokura  nie wystarczy, należy wtedy udzielić prokurentowi pełnomocnictwa szczególnego

Wpis konstytutywny - wpis ważny dopiero z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego

Art. 109³ kodeksu cywilnego - Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

Jak akcjonariusz działa bez umocowania albo je przekroczy to czynności prawna wymaga potwierdzenia (patrz wyżej).

Można udzielić prokury bądź pełnomocnictwa komplementariuszowi pozbawionemu prawa do reprezentacji Spółki.

Zawiązanie S.K.A. następuje z chwilą podpisania statutu natomiast dla podmiotowość prawną Spółka nabywa z chwilą wpisu do KRS, przed wpisem nie można nabywać na rzecz Spółki majątku, wszystko co nabędziemy przed będzie stanowiło współwłasność łączną założycieli. Na rejestrację w KRSie Spółka ma 6 miesięcy.

Co z umowami ze wspólnikami?

Czerpiemy tym razem z przepisów dotyczących S.A. mianowicie z art. 379§1 k.s.h. - 

W umowie między spółką a członkiem zarządu, jak również w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia.

Rada nadzorcza – nie jest obligatoryjnym organem w SKA, składa się z minimum 3 członków, należy ją ustanowić gdy liczba akcjonariuszy jest większa niż 25 (art. 142 §1 k.s.h. W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe), albo gdy wspólnikiem jest jednostka samorządu terytorialnego (art. 10a ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej - 1. W spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego działa rada nadzorcza). S.K.A przy umowie z komplementariuszem maja reprezentować wszyscy członkowie rady nadzorczej – za czym przemawia orzecznictwo Sądu Najwyższego (patrz http://spolkomaniak.blogspot.com/2017/06/reprezentacja-spoki-z-ograniczona.html). Wydaje się natomiast, że Rada Nadzorcza może podjąć w pełnym składzie osobowym uchwałę, w której określi sposób reprezentacji S.K.A przez określonych członków Rady Nadzorczej, może to też zostać określone w Statucie Spółki, ale nie może w regulaminie Rady Nadzorczej.

Pełnomocnik – powoływany jest uchwałą walnego zgromadzenia bezwzględną większością głosów chyba, że Statut przewiduje inną większość. Protokół z Walnego Zgromadzenia musi mieć formę aktu notarialnego.

Naruszenie przepisu 379 §1 k.s.h. powoduje bezwzględną nieważność czynności zgodnie z art. 58 kodeksu cywilnego.

Art. 58 §1 kodeksu cywilnego - Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Kolejnym ważnym przepisem, o którym należy pamiętać jest art. 108 kodeksu cywilnego.

Art. 108 kodeksu cywilnego - Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.

Najlepiej zobrazuje nam to kazus:

Fuku SKA chce zawrzeć umowę z członkiem organu swojego komplementariusza, którym jest Margot Sp. z o.o. (czyli np. z Prezesem Zarządu Margot Sp. z o.o. – Janem Nowakiem).

Nie można w takich wypadkach doprowadzić do sytuacji, w której umowę podpisze Jan Nowak działający jako Jan Nowak z Janem Nowakiem jako Prezesem Zarządu Margot Sp. z o.o. reprezentującym Fuku SKA jako organ uprawniony do reprezentacji jej komplementariusza.

W likwidacji SKA reprezentują likwidatorzy z ustawy będą to komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw Spółki, ale można w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia postanowić inaczej.

Ważne:

Uchwała o likwidacji – ¾ głosów

Uchwała o powołaniu likwidatorów – bezwzględna większość głosów

Bezwzględna większość - podczas głosowania liczba głosów za wnioskiem jest większa od sumy głosów przeciw i wstrzymujących się.

Likwidatorzy działają od chwili ich powołania – wpis w KRS ma charakter deklaratoryjny.

Wpis deklaratoryjny - ważny od momentu jego dokonania, nie od wpisu do KRS.

  

---

[1] W. Gonet, Reprezentacja stron umów w obrocie nieruchomościami, str.256