Reprezentacja Spółki akcyjnej

       Zgodnie z treścią art. 368 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.) - §1. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. § 2. Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków.§ 3. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona. § 4. Członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.

        Kodeks wskazuje, że organem uprawnionym do reprezentacji Spółki jest Zarząd. Liczbę członków Zarządu określa Statut, z tym, że niekiedy przepisy szczególne mają pierwszorzędne znaczenie i o określają liczbę członków Zarządu np. art. Art. 22a ust.1 prawa bankowego - Zarząd banku składa się co najmniej z trzech osób fizycznych powoływanych i odwoływanych przez radę nadzorczą, z zastrzeżeniem art. 22b zgoda KNF na powołanie członków zarządu banku w formie spółki akcyjnej. Rada nadzorcza, powołując lub odwołując członków zarządu banku, uwzględnia ocenę spełniania wymogów, o których mowa w art. 22aa członkostwo w zarządzie i radzie nadzorczej banku w formie spółki akcyjnej. Jeśli nie ma szczególnej regulacji to w statucie można dość swobodnie określić liczbę członków Zarządu wprowadzając np. zapis nie mniej niż…., albo nie więcej niż… albo od jednego do trzech, można też określić sztywno liczbę członków zarządu pisząc np. w skład zarządu wchodzi Prezes i Wiceprezes.

       Sam sposób reprezentacji również określany jest w Statucie Spółki, regulacja kodeksowa wprowadzona w art. 373 k.s.h. - § 1. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania spółki określa jej statut. Jeżeli statut nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. § 2. Oświadczenia składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta. § 3. Przepisy § 1 i § 2 nie wyłączają ustanowienia prokury jednoosobowej lub łącznej i nie ograniczają praw prokurentów wynikających z przepisów o prokurze – ma charakter dyspozytywny i akcjonariusze w Statucie mogą sposób reprezentacji Spółki przez członków Zarządu ukształtować zupełnie inaczej.

       Od kiedy członkowie Zarządu są uprawnieni do reprezentowania Spółki?

Od momentu podjęcia przez radę nadzorczą uchwały o ich powołaniu. Głosowanie nad uchwałą jest jawne[1], a wyboru dokonuje się bezwzględną większością głosów.

Zmiana Zarządu w KRSie zostanie wprowadzona dopiero po jakimś czasie od podjęcia uchwały o powołaniu, jakimi dokumentami powinni posługiwać się członkowie Zarządu do czasu ujawnienia ich w KRSie (wpis do KRS ma charakter deklaratoryjny), tak aby mogli oni reprezentować Spółkę?

•                       Protokół z posiedzenia rady nadzorczej zawierający uchwałę o powołaniu członków zarządu, podpisany przez obecnych na posiedzeniu członków rady nadzorczej (forma pisemna zwykła), przy czym w protokole tym powinna być informacja o tym, że uchwałę o powołaniu zarządu podjęto bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków rady, a wszyscy jej członkowie zostali prawidłowo powiadomieni i zaproszeni na posiedzenie;
•        Protokół z walnego zgromadzenia akcjonariuszy sporządzony w formie aktu notarialnego podpisany przez przewodniczącego oraz notariusza, którego treść zawiera uchwałę powołującą Zarząd, a podjętą w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów;
•                      Pisemne powołanie sporządzone w zwykłej formie pisemnej, z którego wynika, że dane osoby/osoba została powołana do Zarządu przez podmiot, któremu na mocy statutu przysługuje uprawnienie powołania Zarządu w Spółce.

Co w przypadku odwołania członka Zarządu?

Odwołanie równoznaczne jest z utratą możliwości reprezentowania Spółki, co jednakże jeśli odwołany członek Zarządu nadal jest ujawniony w KRSie i zawrze w imieniu Spółki umowę np. sprzeda nieruchomość Spółki? Otóż umowa taka będzie ważna o ile kontrahent działa w dobrej wierze, w zaufaniu do wpisu w KRSie i nie wiedział, ani nie mógł się z łatwością dowiedzieć o odwołaniu członka zarządu (dlatego tak ważne jest to o czym pisałem w artykule dotyczącym Spółki z o.o., a mianowicie, aby ujawnić na stronie internetowej, jeśli takowa jest prowadzona, zmiany personalne w organach naszej Spółki, tak aby każdy miał dostęp do takiej informacji wchodząc na nasz adres w sieci.

Należy pamiętać o wcześniej już wspominanym przy okazji omawiania Spółki z o.o. artykule 15 ustęp 1 ustawy o KRS, który stanowi, że od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Jednak w odniesieniu do czynności dokonanych przed upływem szesnastego dnia od dnia ogłoszenia podmiot wpisany do Rejestru nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej, jeżeli ta udowodni, że nie mogła wiedzieć o treści wpisu, który wydłuża nam niejako stan swoistej niepewności o te 16 dni od dnia ogłoszenia.

    Kolejnym ważnym artykułem w kontekście reprezentacji Spółki akcyjnej będzie odpowiednik art. 210 ks.h. w spółce z o.o. mianowicie art. 379 k.s.h., w celu głębszej analizy zapraszam do http://spolkomaniak.blogspot.com/2017/06/reprezentacja-spoki-z-ograniczona.html na potrzeby tego postu przytoczę tylko treść art. 379 k.s.h. -  

§1. W umowie między spółką a członkiem zarządu, jak również w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia. § 2. W przypadku gdy akcjonariusz, o którym mowa w art. 303 § 2, jest zarazem jedynym członkiem zarządu, przepisu § 1 nie stosuje się. Czynność prawna między tym akcjonariuszem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego.

        Wspomnę też o istotnej różnicy w spółce z o.o. funkcjonowanie rady nadzorczej jest fakultatywne podczas gdy w Spółce akcyjnej Rada Nadzorcza jest obligatoryjna, co za tym idzie w 379 k.s.h. mamy zapis, że spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik podczas gdy w 210 k.s.h. wpisano, że spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik. Co to oznacza w praktyce?

        Z chwilą powołania przez Walne Zgromadzenie pełnomocnika, rada nadzorcza traci uprawnienia do reprezentowania Spółki przy umowie, do której zawarcia został on ustanowiony.

           Walne zgromadzenie może udzielić pełnomocnictwa szczególnego lub rodzajowego do zawarcia umowy, lub umów z członkami Zarządu, uchwała w tym przedmiocie musi zostać podjęta bezwzględną większością głosów, a protokół z posiedzenia musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego.

      Jeśli Walne Zgromadzenie nie ustanowi pełnomocnika to Spółkę przy czynności określonej w art. 379 §1 reprezentuje rada nadzorcza w pełnym składzie, co do zasady skład ten będzie minimum trzy osobowy, ale w przypadku publicznej spółki akcyjnej jest to minimum pięć osób. Problem czy Rada Nadzorcza może podjąć uchwałę w której wskaże jakie osoby mają ją reprezentować przy czynności wskazanej w art. 379§1 na gruncie przepisów o Spółce akcyjnej pozostaje tak samo aktualny jak przy  Spółce z o.o. dlatego odsyłam do http://spolkomaniak.blogspot.com/2017/06/reprezentacja-spoki-z-ograniczona.html, tu jednak podkreślam, że na pewno nie jest możliwe ustalenie w regulaminie rady nadzorczej sposobu reprezentowania Spółki akcyjnej przy czynności z członkiem zarządu.

Umowa zawarta z naruszeniem art. 379§1 k.s.h. tak jak w przypadku 210 k.s.h. jest nieważna zgodnie z art. 58 kodeksu cywilnego.

Co w przypadku Spółki akcyjnej w organizacji ?

          Istnieje ona od chwili objęcia wszystkich akcji do momentu zarejestrowania Spółki w KRSie. Od zawiązania Spółki do ustanowienia Zarządu jest ona reprezentowana przez wszystkich założycieli łącznie albo przez pełnomocnika ustanowionego przez nich jednomyślną uchwałą. Użycie zwrotu albo w poprzednim zdaniu informuje, że jeśli ustanowiliśmy pełnomocnika to spółka nie może być już reprezentowana przez wszystkich założycieli łącznie. Od chwili ustanowienia Zarządu to ten organ przejmuje funkcje reprezentacyjne w Spółce.

Co ważne Rada nadzorcza w spółce w organizacji nie jest umocowana do reprezentowania tej Spółki w czynnościach z członkami Zarządu tej Spółki.

Naruszenie zasad reprezentacji S.A.  w organizacji skutkuje bezwzględną nieważnością czynności stosownie do art. 58§1 kodeksu cywilnego.

Co w przypadku Spółki akcyjnej w likwidacji?

       Podobnie jak w przypadku Spółki z o.o., Spółkę akcyjną w likwidacji reprezentują likwidatorzy, będący jej przedstawicielami ustawowymi. Likwidatorami mogą być albo członkowie zarządu, który reprezentował Spółkę w dniu otwarcia likwidacji, albo osoby powołane do tej funkcji przez uchwałę walnego zgromadzenia podjętą bezwzględną większością głosów, osoby wskazane w statucie Spółki lub ustanowione przez Sąd rejestrowy.

          Walne zgromadzenie podejmując uchwałę o rozwiązaniu Spółki akcyjnej (większość ¾ głosów), może w kolejnej uchwale bezwzględną większością głosów powołać likwidatorów.

Likwidatorzy reprezentują Spółkę akcyjną w likwidacji od chwili powołania, wpis do KRSu jest tu deklaratoryjny, co ważne w zgłoszeniu do KRSu należy określić sposób tej reprezentacji.

Podsumowując, w teście tym opisałem najważniejsze kwestie dotyczące reprezentacji podmiotu jakim jest Spółka akcyjna, niemniej jednak tematyka nie została tu wyczerpana i najprawdopodobniej będzie jeszcze o tym mowa w późniejszych artykułach.

---

[1] Dygresja - zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Dr hab. Wojciecha Goneta w „Reprezentacji stron umów w obrocie nieruchomościami, str. 43 będzie to głosowanie jawne, niemniej jednak jest to wybór osoby i na pierwszy rzut oka sugerowałoby to głosowanie tajne jest to o tyle istotne, że uchwała zgromadzenia wspólników, podjęta z naruszeniem przepisu art. 247 § 2 k.s.h., a więc podjęta jawnie wbrew nakazowi utajnienia głosowania oznacza, jest uchwałą nieważną (wyrok SN z 20 maja 1988 r., II CR 119/88), tutaj jednak mamy do czynienia z uchwałą rady nadzorczej, a nie zgromadzenia wspólników.