Parę słów o Spółce Jawnej

Spółka jawna uregulowana jest w kodeksie spółek handlowych art. 22- 85.

Spółka jawna jest spółką osobową, prowadzącą działalność pod własną firmą. Zakładana jest w drodze umowy pisemnej pod rygorem nieważności, bądź przy wykorzystaniu wzorca umowy w systemie teleinformatycznym. Spółka jawna, jest także przedsiębiorcą, który prowadzi przedsiębiorstwo, musi zostać wpisana do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców, przy czym wpis ten ma charakter konstytutywny co oznacza, że Spółka jawna powstaje nie z chwilą podpisania umowy, a z chwilą wpisu do rejestru. Nie może być założona tylko w celu przeprowadzenia jednej transakcji.

Spółka jawna jest podmiotem prawa (posiada zdolność prawną), ma zdolność gospodarczą, kontraktową (może być stroną umowy), wekslową (prawo do zaciągania we własnym imieniu zobowiązań wekslowych), sądową (może być stroną postępowania sądowego), upadłościową i układową (można wszcząć wobec niej postępowanie układowe i upadłościowe), wieczystoksięgową (może być wpisana w dziale II księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości) oraz może być pracodawcą w rozumieniu przepisów kodeksu pracy.

Co do zdolności sądowej ważna uwaga praktyczna jak wytaczamy powództwo przeciwko Sp.j. której wspólnicy pozostają w związkach małżeńskich, należy zawsze pozywać spółkę i wspólników.

Co ważne każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania w sposób subsydiarny, solidarny, nieograniczony i osobisty.

1. Subsydiarny tzn., że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólnika obejmuje wszystkie zobowiązania spółki, zarówno cywilnoprawne (np. z umów) jak i publicznoprawne (np. składki dla ZUS).
2. Solidarny tzn., że każdy ze współdłużników odpowiada za całość długu, a wierzyciel może dochodzić całości lub części długu od wszystkich dłużników łącznie, od jednego z nich albo od każdego z osobna. Zaspokojenie wierzyciela przez jednego lub niektórych współdłużników zwalnia z odpowiedzialności pozostałych.
3. Nieograniczony tzn., że nie istnieje żaden limit pieniężny, do którego wspólnik odpowiada za zobowiązania podmiotu.
4. Osobisty tzn., że dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem teraźniejszym i przyszłym za wyrządzoną szkodę

ZALETY i WADY SPÓŁKI JAWNEJ

ZALETY

• Sama spółka jest podmiotem praw i obowiązków. Może zatem zaciągać kredyty, inne zobowiązania, zawierać umowy
• Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Do tego potrzebne jest jedynie  zawarcie umowy spółki oraz  wniosek o wpis do KRS wraz z wnioskiem o nadanie numeru REGON i NIP
• Jednokrotne opodatkowanie wspólników. Nie ma opodatkowania na poziomie Spółki (jak przy Sp. z o.o.)
• Wspólnicy mają wybór: mogą skorzystać albo zrezygnować ze zwolnienia z VAT w zależności od kosztów, jakie ponoszą
• Pełna księgowość spółek jawnych osób fizycznych jest konieczna tylko przy przekroczeniu limitu określanego w ustawie o rachunkowości (obecnie wynosi on równowartość 1.200.000 Euro).
• Nieskomplikowany sposób prowadzenia spraw spółki. Jeżeli wspólnicy nie postanowili inaczej w umowie spółki, prowadzenie spraw spółki należy do wszystkich wspólników.

WADY

• Odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej za długi spółki całym swoim majątkiem. Rzeczowo: dług spółki jest długiem wspólnika.

• Przy rejestrowaniu spółki jawnej w KRS, jest rubryka dotycząca pytań o związek małżeński i wspólności majątkową
• Spółka jawna podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, co wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty sądowej
• Finansowanie, które jest ograniczone wniesionymi wkładami wspólników
• Obowiązek sporządzania co roku sprawozdania finansowego do 30 czerwca każdego roku i składania go do KRS-u co wiąże się z dodatkowymi opłatami
• Możliwość wystąpienia wewnętrznych konfliktów - powstanie konfliktu pomiędzy wspólnikami zazwyczaj kończy się jej likwidacją, w przeciwieństwie do spółek kapitałowych gdzie są możliwości do rozwiązywania takich problemów
• Każdy wspólnik (os. fiz.) spółki jawnej, jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (ZUS/NFZ). Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wspólnik (os. fiz.) spółki jawnej zobowiązany jest dokonać zgłoszenia siebie do ubezpieczeń  w ZUS. Zatem spółka jawna pełni funkcję płatnika składek nie tylko wobec osób świadczących dla niej pracę na podstawie umowy o pracę bądź zlecenia, ale każdy wspólnik  ma obowiązek zapłaty pełnych składek na rzecz ZUS tj., pełnej składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, zdrowotne, wypadkowe oraz składkę na rzecz Funduszu Pracy.
•  Gdy spółka jawna posiada większą liczbę wspólników, przykładowo 5 wspólników, powstaje stosunkowo duży stały koszt np. 5 wspólników x min. 1100 zł miesięcznie x 12 miesięcy  = 66 tysięcy złotych rocznie.
• Wspólnik (os. fiz.) w spółce jawnej, nie może skorzystać z tzw. „małego ZUS-u” (preferencyjne stawki ZUS – około 500zł przez pierwsze 24mce prowadzenia działalności)
• W przypadku gdy wspólnikami w spółce jawnej nie są tylko osoby fizyczne istnieje obowiązek prowadzenia pełnej księgowości dla spółki.