Odpowiedzialność w Spółce Jawnej, przykłady praktyczne

Z mocy ustawy każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania Spółki jawnej bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką (art. 22§2 k.s.h.).

Nieograniczona odpowiedzialność wspólników stanowi cechę normatywną Spółki jawnej.

Nie ma znaczenia, czyje działanie doprowadziło do długu.

Przykład 1. Spółka składa się z dwóch wspólników Kowalskiego i Nowaka. Kowalski mając umocowanie do samodzielnej reprezentacji Spółki zawarł w jej imieniu umowę pożyczki 400.000 tys. złotych. Za zobowiązanie wynikające z tej umowy odpowiada Spółka, razem z Kowalskim i Nowakiem. Jeśli Spółka okaże się nie wypłacalna to wierzyciel będzie dochodził spełnienia świadczenia od wspólników. Wtedy Nowak nie będzie mógł powiedzieć, że nic o umowie nie wiedział i nie wyrażał zgody, a odpowiedzialność za zobowiązania jest solidarna co oznacza, że może się zdarzyć, że to Nowak sam z własnej kieszeni będzie musiał spłacić cały dług w kwocie 400.000 złotych, oczywiście będzie miał roszczenie regresowe do Kowalskiego, ale czy chcemy mieć papierek czy majątek?

Przykład 2. Spółka składa się z dwóch wspólników Kowalskiego i Nowaka. Kowalski przy prowadzeniu spraw spółki wyrządził szkodę Michałowskiemu (osoba trzecia). Za zobowiązanie do naprawienia szkody będzie odpowiadać spółka, ale gdyby okazała się niewypłacalna to przechodzi ono na wspólników. Tak samo jak w pierwszym przykładzie de facto odpowiedzialność może dotyczyć tylko Nowaka.

Przykład 3. Spółka zakupiła od Michałowskiego towary, za które nie zapłaciła, ponieważ sytuacja finansowa się pogarszała Nowak w celu uniknięcia skutków ewentualnej egzekucji ze swojego majątku podarował synowi swoje mieszkanie. W takiej sytuacji Michałowski może za pomocą actio pauliana – wystąpić o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną po czym zaspokoić się z przedmiotowej nieruchomości. Ponieważ, umowa darowizny stanowi w takim przypadku czynność prawną mającą na celu pokrzywdzenie wierzycieli – w efekcie Nowak nie tylko nie ucieknie przed egzekucją z mieszkania, ale i zapłaci dodatkowe koszty – związane z opłaceniem darowizny, sprawy sądowej, komornika, kosztów prawnika Michałowskiego.

Przykład 4. Michałowski zdecydował się dołączyć do Spółki w miejsce Nowaka, w rozmowie dowiedział się, że Spółka ma zadłużenie tylko wobec niego nie było żadnego komornika, a uznał, że działalność Spółki jest perspektywiczna. Po trzech miesiącach Spółka dostała pismo od AZX Sp.z o.o. wzywające do uregulowania wierzytelności w kwocie 1.000.000 złotych. Michałowski odpowiada teraz do tej kwoty. Nie jest istotne, że wierzytelność powstała przed tym zanim przystąpił do Spółki, ani że nie wiedział o zobowiązaniu. Nie może powoływać się na to, że nie dostał rzetelnych informacji. Oczywiście może tutaj powoływać się na wadę oświadczenia woli – błąd,  a także dochodzić roszczeń odszkodowawczych od Nowaka na gruncie art.415 k.c., ale czy chcemy mieć tyle stresu?

Przykład 5. Nowak i Kowalski działając w imieniu Sp.j. w dniu 10 stycznia 2017 roku kupili od Michałowskiego towar za kwotę 10.000 złotych, należności jednak nie uregulowali, a 10 marca 2017 roku przekształcili swoją Sp.j. w Sp. z o.o. Następnie 17 marca 2017 roku, pożyczyli Michałowskiemu kwotę 15.000 złotych. W dniu 30 marca Michałowski wystąpił przeciw Nowakowi o zapłatę 10.000 zł wraz odsetkami.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego

Nowak może w takim wypadku powołać się na art.35 k.s.h.  - zarzut przysługiwania Spółce wzajemnej wierzytelności wobec Michałowskiego. W takim wypadku powinno się wyznaczyć Spółce dwutygodniowy termin na dokonanie potrącenia. Po bezskutecznym upływie terminu Nowak może sam dokonać potracenia.